Misschien heb je het al voorbij zien komen: ‘onbeperkt vakantiedagen’. KPN laat het traditionele verlofsaldo los. Dat betekent geen exact aantal vakantiedagen meer, maar meer regelruimte en autonomie. De behoefte naar meer autonomie heb je eerder al kunnen lezen in onze Trends arbeidsmarkt 2025. In plaats van 27 dagen op papier, bepalen medewerkers zelf hoeveel vakantie ze opnemen, in overleg met collega’s en hun leidinggevende.
Een modern idee, dat past bij de tijd waarin we leven. Zeker nu hybride werken steeds normaler wordt en organisaties meer vertrouwen leggen bij medewerkers.
Vertrouwen is mooi maar niet altijd genoeg
Bij KPN is er geen digitaal systeem meer waarin je verlofdagen registreert. Je stemt je vakantie gewoon af met je team. Het idee is gebaseerd op vertrouwen. Geen micromanagement, maar volwassen afspraken.
Toch roept zo’n open regeling vragen op. Hoeveel is normaal? Wat als het druk is in het team? En hoe voorkom je wrijving als de één vaker weg is dan de ander?
Zonder duidelijke spelregels ontstaat er snel sociale druk. Assertieve medewerkers durven wél vrij te vragen. Anderen twijfelen of ze hun collega’s wel kunnen lastigvallen met hun afwezigheid.
Onbeperkt vakantiedagen kan leiden tot minder vakantie
Het klinkt tegenstrijdig, maar flexibele regelingen leiden er regelmatig toe dat medewerkers mínder vakantie opnemen. Omdat er geen saldo is dat opraakt, ontbreekt ook de urgentie om vrij te nemen. Vooral jonge medewerkers die zich willen bewijzen, blijven doorwerken. Terwijl rust juist nodig is om duurzaam inzetbaar te blijven.
Ondertussen blijft de wettelijke verplichting bestaan: iedereen moet minimaal 20 vakantiedagen per jaar opnemen. Zonder systeem of registratie wordt het moeilijk om dat goed te bewaken.
Niet iedereen profiteert evenveel
In functies met veel autonomie zoals consultancy of IT werkt zo’n regeling vaak goed. Je kunt je werk plannen, deadlines verschuiven en zelf bepalen wanneer je op vakantie gaat.
Maar in uitvoerende functies of bij ploegendiensten is dat anders. Daar bepaalt de planning of je vrij kúnt nemen. En als het team al krap bezet is, voelt het alsof je geen ruimte hebt, ook al is die er in theorie wel.
Voor sommige medewerkers voelt die vrijheid daardoor juist als extra druk.
Vakbonden zijn kritisch op onbeperkt vakantiedagen, maar volgen het experiment
Vakbonden CNV en De Unie noemen de aanpak van KPN een experiment dat ze een kans willen geven. Maar de zorgen zijn er wel. Wat als medewerkers structureel te weinig vakantie opnemen? Wat als een verworven recht zoals het verlofsaldo in stilte verdwijnt?
Bij ING werd een vergelijkbaar plan na felle kritiek weer ingetrokken. De bonden benadrukken dat het succes van dit soort regelingen afhangt van vertrouwen en goed overleg. Werkt het niet in de praktijk, dan moet je kunnen bijsturen.
Onbeperkt vakantiedagen heeft ook een financieel effect
Niet-opgenomen vakantiedagen zijn verplichtingen op de balans. Wanneer je die niet meer registreert, verdwijnen ze ook uit de boeken. Voor werkgevers is dat financieel aantrekkelijk. Of het de hoofdreden is voor dit beleid? Daar wordt weinig openlijk over gezegd, maar het is wel een factor die meespeelt.
Wat helpt bij een werkbare verlofregeling
Meer autonomie en flexibiliteit passen goed bij de ontwikkeling naar hybride werken en zelfsturing. Maar dat betekent niet dat je regels helemaal moet loslaten. Wat helpt:
- Een vast aantal verlofdagen, met de ruimte om incidenteel meer op te nemen in overleg
- Toezicht op het opnemen van wettelijke verlofdagen
- Teamafspraken over afstemming en bezetting
- Een cultuur waarin vrij nemen bespreekbaar en normaal is
-
Gelijke behandeling voor iedereen, ongeacht functie of karakter
Last but not LEA(N)ST
Onbeperkt vakantiedagen klinkt als een moderne en mensgerichte oplossing. Maar zonder structuur, duidelijke afspraken en een eerlijke verdeling kan het zorgen voor scheve verhoudingen, extra druk en juridische risico’s.
De komende tijd zal moeten uitwijzen of deze aanpak echt werkt in de praktijk, of dat een duidelijk vakantiesaldo toch zo gek nog niet was.
